Kı­ğı­lı Ca­mi­de İlginç Ayrıntı

Niğde İl Kül­tür ve Tu­rizm İl Mü­dü­rü Sel­çuk De­mir­taş, Niğde'de bu­lu­nan Kı­ğı­lı ca­mi­ide kuş evi­nin ya­pıl­dı­ğı­nı söy­le­di.

De­mir­taş yap­tı­ğı açık­la­ma­da, "Kı­ğı­lı (Pazar) Camii 1106 (Hicri) 1694-95 M. Yı­lın­da Bek­ta­şi Hacı Hasan Ta­ra­fın­dan yap­tı­rıl­mış­tır. Yap­tı­ran kişi hak­kın­da gü­nü­mü­ze ula­şan pek fazla bilgi yok­tur. Ca­mi­nin mi­ma­rı da belli de­ğil­dir. Ca­mi­yi yap­tı­ran ki­şi­nin Bek­ta­şi Hacı Hasan ol­du­ğu­nu da 5 mad­de­lik ki­ta­be­sin­den an­lı­yo­ruz.

Bazı ona­rım­lar gö­re­rek gü­nü­mü­ze kadar gelen bu yapı, ori­ji­nal özel­li­ği­ni büyük öl­çü­de ko­ru­mak­ta­dır. Tek kub­be­li ca­mi­ler gu­ru­bu­na giren yapı, dış­tan yak­la­şık 15,00 X 17,00 m. Bo­yut­la­rın­da olup, harim ile ku­zey­do­ğu kö­şe­sin­de tek şe­re­fe­li mi­na­re­den olu­şur. Cami, do­ğu-ba­tı doğ­rul­tu­sun­da eğim­li bir arazi üze­ri­ne inşâ edil­miş­tir. Avlu ka­pı­sı biçim ve süs­le­me­si ba­kı­mın­dan dik­kat edil­di­ğin­de Niğde Murat Paşa Camii’nin 1909 yı­lın­da ya­pı­lan avlu ka­pı­sı­na ben­ze­mek­te­dir; muh­te­me­len bu kapı aynı ta­rih­ler­de ya­pıl­mış­tır. Aynı za­man­da ca­mi­inin bu ta­rih­te de ona­rım gör­dü­ğü­nü san­mak­ta­yız. Yapı 1977 yı­lın­da bir ona­rım daha gör­müş en son ona­rım ise 2015 yı­lın­da Va­kıf­lar Bölge Mü­dür­lü­ğü ta­ra­fın­dan ya­pıl­mış­tır.

Kı­ğı­lı (Pazar) Ca­mi­nin bir ri­va­ye­te göre in­şâ­sı çok uzun sür­müş ve bir türlü bi­ti­ri­le­me­miş­tir. Bunu üze­ri­ne “İş sü­rün­ce­me­de kaldı” mâ­nâ­sın­da ma­hal­lî bir tâbir ola­rak “kı­ğı­lı­dı” ifa­de­si kul­la­nıl­mış ve daha sonra ca­mi­ye “Kı­ğı­lı” adı ve­ril­miş­tir. 

Kı­ğı­lı (Pazar) Ca­mi­si­ni Niğde de bu­lu­nan diğer ca­mi­ler­den ayı­ran en önem­li özel­li­ği ise Kuş sa­ra­yı olan camii ol­ma­sı­dır. Bu özel­li­ğin­den do­la­yı âşi­yân camii bile de­ni­le­bi­lir. Doğu cep­he­si­nin güney kö­şe­si­nin üst kıs­mı­na, kesme taş­tan yak­la­şık ola­rak du­var­dan 0,30m.​ileri çı­kın­tı yapan 0,40X0,60m.​boyutla­rın­da iki bö­lüm­lü “kuş evi (âşi­yân)” ya­pıl­mış­tır. Kı­ğı­lı (Pazar) Ca­mi­nin ya­pıl­dı­ğı 1700 lü yıl­la­rı dü­şün­dü­ğü­müz­de, Ec­da­dın en güzel eser­le­rin­den bi­ri­dir bu cami. Har­cı­na mer­ha­met ve sevgi ka­tı­la­rak ya­pı­lan bu kuş evi, dö­ne­min mi­ma­ri­sin­de­ki in­ce­li­ği, in­sa­nın­da ki aşkı, mu­hab­be­ti (Allah’ın rı­za­sı­nı uma­rak Sevr Ma­ğa­ra­sın­da ki kuş­la­ra bir vefa borcu muydu bi­lin­mez.) yan­sıt­ma­sı açı­sın­dan önem­li­dir." dedi. 

Kı­ğı­lı (Pazar) Ca­mi­inin Ki­ta­be­sin­de de şun­lar yaz­mak­ta­dır:

1-Mü’mine câmi’u’l-mes­cid gûnâ gibi bir bâğı merâm, Kâ­fi­re eheni ka­fes­dir­bir lahza kıl­maz ârâm.

2-Her Kaçan câmi’e var­sın ke­lâm-ı bis­mil­lah ile zîra ev­ve­li şe­ri­at­tır gerek ta’zîm ile ikrâm.

3-Kul­la­ra o kı­yâ­me­ti hi­nin­de cem ola ehli’s-sa­lât kıl haf­ta­da bir cum’a, beher sene iki bay­ram.

4-Der Bek­tâ­şi sâ­hi­bü’l-hay­rât el-Hâc Hasan râ-hü­dâ­ya rûz-ı ce­zâ­da kıla tâ­mû­yı harâm.

5-Bü­ni­ye haze’l-câ­mi’ü’ş-şe­rîf sitte ve mi’e ve elf.