Yücel'den Soba Uyarısı

Niğde İl Sağlık Müdürü Dr. Yılmaz Yücel, kış mevsiminin gelmesiyle birlikte vatandaşları soba zehirlenmesi konusunda hakkında bilgilendirmelerde bulundu.

SAĞLIK 30.11.2016, 16:40 28.04.2017, 01:19
Yücel'den Soba Uyarısı
Niğde İl Sağlık Müdürü Dr. Yılmaz Yücel, kış mevsiminin gelmesiyle birlikte vatandaşları soba zehirlenmesi konusunda hakkında bilgilendirmelerde bulundu. 
Karbonmonoksit'in renksiz,  tatsız,  kokusuz,  yani  hissedilmez,  zehirli  ve  sinsi bir  gaz olduğunu söyleten Yücel, şöyle konuştu: "Sonbahar ve kış  aylarının gelmesiyle birlikte özellikle soba kullanılan evlerde yangın ve zehirlenme riski artmış olup, bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli  boyutlara ulaşmaktadır.
Uygun soba kurulumu ve yakılması, baca temizliği iyi yapılması gerekmektedir. Havagazı, kömür vb ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir. Karbonmonoksit zehirlenmesinin, mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerektiği ve 112  acil telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
Zehirlenme anında kişilerin olay mahallinden uzaklaştırılması, temiz havaya çıkarılmasının sağlanması, hastanın sıcak tutulması, acil sağlık hizmetlerinin kullanılması, ambulans gelene kadar, kapı ve pencereler hemen açılmalı ve oda havalandırılmalıdır, solunumu engelleyebilecek ağız ve burundaki kusmuk, balgam gibi maddelerin temizlenmesi, hastanın battaniye ile sarılarak vücut ısısının korunması ve en yakın sağlık kurumuna hastanın nakil edilmesi gerekmektedir.
Ülkemizde 2011 yılında kayıtlı, 919 zehirlenme 216 ölüm, 2012 yılında 3316 zehirlenme 221 ölüm, 2013 yılında 2398 zehirlenme 221 ölüm gerçekleşmiştir. 2014 yılı Ocak-Şubat ve Mart aylarında ise toplam 477 zehirlenme görülmüş 78 kişi hayatını kaybetmiştir. İlimizde 2014 yılında 305 zehirlenme, 2015 yılında ise 225 zehirlenme olup ölüm vakası olmamıştır.
Karbonmonoksit; renksiz, tatsız, kokusuz, yani hissedilmez, zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engellediği için zehirlenme ve ölüme neden olur.  Kanda oksijenin azalması ile oksijen ihtiyacı olan yapılar, özellikle kaslar görevini yapamaz duruma gelir. Oksijenin eksikliği beyinde görülmeye başlarsa kalıcı hasarlara yol açabilir ve beyin ödemi söz konusu olabilir CO gazı oksijene göre ciğerlerdeki hemoglobinlere daha kolay bağlanır ve kişinin oksijen almasını engeller CO gazının yayıldığı yerde gaz yoğunluğundan çok kalınan sürenin önemi yüksektir. İnsan vücudunda karboksihemoglobin miktarları %0.5-1.5 olmakta, sigara içenlerde %4-9 a kadar çıkmaktadır. Karbon monoksit zehirlenmesi %10-15 oranlarına gelindiğinde başlar ve %60 gibi değerlere ulaşımda ölümü gerçekleştirir. Zehirlenen kişiye acil olarak oksijen verilmesi gereklidir. %100 Oksijen verilerek tedavi yapılır. Yine belirtilere ve zarar gören organlara yönelik tedaviler yapılır.
Karbonmonoksit  miktarları ve gerçekleşen durumlar:
%10-20 de bulantı, yorgunluk, duygusal dengesizlik
%20-30 de baş ağrısı, görme sorunları, duyu kaybı, çevre uyumunda azalama, güç kaybı, refleks hareketlerinde azalma
%30-40 da kararsızlık baş ağrısı, baş dönmesi, kusma serserlik
%40-50 de bilinç kaybı, hızlı nefes alma, bayılma
%50-60 da koma ve ölüm,   %60 ve üzeri ölüm gerçekleşmektedir.
Sağlık Bakanlığı’na bağlı, ücretsiz aranabilen 114 Zehir Danışma Merkezinin telefon numarası aranılarak zehirlenmelerde yapılacak ilk yardım hakkında gerekli bilgi alınabileceği gerektiği topluma iletilecek mesajlarda önemle vurgulanmıştır. Okul, halk eğitim merkezleri, kahvehaneler gibi kişilerin toplu halde bulundukları yerlerde bilgilendirme toplantıları yapılarak, hazırlanan eğitim materyallerinin dağıtımı yapılmış ve konunun önemi vurgulanmıştır.
Sobaların içinde en risklisi kömür sobalarıdır. Kömür sobaları yakıtı ikinci defa yakmak üzere geliştirilmiş bir nevi “Turbo Katı Yakıt” sobalarıdır. Başta Karbonmonoksit olmak üzere yarım yanma ürünü olan gazları sıcak bölgeden geçirerek tekrar yakma esasına dayanır. Zaten usulüne göre yakılmazsa verimli yanma sağlanamayacaktır. Boru ve bacalar tekniğine uygun değilse iyi çekiş yapamayacak; gerekli temizlik yapılmazsa bacanın çekmesi, sobanın yanması problem olacaktır. Eğer bir de hava lodoslu ise bu zehirli gazlar içeri dolacaktır.  Güneybatıdan esen bir rüzgâr olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir. 
Zehirlenmelerine karşı topluma yönelik önlemler alınması, aşağıdaki uyarılara vatandaşların dikkatinin çekilmesi ve bu bilgilerin topluma ulaştırılmasının sağlanması büyük önem taşımaktadır.
“DOĞRU YAKILAN SOBA ISITIR, YANLIŞ YAKILAN SOBA ÖLDÜRÜR”
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar
•Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,
•Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
•Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
•İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
•Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yada gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
•Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
•Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
•Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
•Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalıdır.
•Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar zehirlenmelere ve yangınlara neden olur. Bacalar, kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde 2 ayda bir, diğer yakıtlar (sıvı ve gaz gibi) kullandığı takdirde ise 3 ayda bir temizlettirilmeli. 
Lodos Süresince Dikkat Edilecek Hususlar
•Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır.
•Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
•Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu telefondan İtfaiye Servisi'ni aranmalıdır.
•Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
Neden lodosta soba zehirlenmesi daha çok oluyor
Türkiye'de Güneybatıdan esen lodos, güneyden estiği için genellikle sıcak hava taşıyan bir rüzgârdır. Dumanın yükselme hızı, dumanın sıcaklığı ile etrafını saran havanın sıcaklığı arasındaki farka bağlıdır. Diğer bir deyişle, bacadan çıkan duman ve gazlar kendilerini soğuk bir ortamda bulduklarında hızla yükselebilirler. Sıcak bir rüzgâr olan lodos, dış ortam sıcaklığını arttırdığı için sadece sobayı boğmaz aynı zamanda bacanın çekiş gücünü de büyük ölçüde azaltır.
Lodoslu ve fırtınalı havalarda sobanızı yatmadan önce mutlaka söndürün! İlimizde,  önümüzdeki 2-3 gün rüzgar, orta ve kuvvetli olarak esecektir." diye konuştu.              

Kaynak: Borunsesi.com | İlçemizin Gerçek Sesi
Yorumlar (0)