14.03.2017, 11:57

Müzik ve İslam

Yaşar Ekenel

Yaşar Ekenel

İnsan­lı­ğın var ol­ma­sıy­la bir­lik­te mü­zik­te var ol­muş­tur. Her Mil­let kendi kül­tü­rü­ne göre müzik kul­lan­mış­tır. Av­ru­pa (Batı) Fel­se­fey­le uğ­ra­şır­ken Doğu(Şark) ede­bi­ya­ta ağır­lık ver­miş­tir. İslam ül­ke­le­rin­de HAT ( Güzel yazı yazma sa­na­tı) ve ŞİİR zirve yap­mış­tır. Şiir pa­na­yır­la­rı ya­pı­lır, bi­rin­ci gelen şiir Kabe du­va­rı­na ası­lır. Daha güzel ya­zı­la­na kadar orada ka­lır­dı. 


Şi­irin bes­te­len­miş şek­li­ne GÜFTE denir. Bu güf­te­ler­de EDEB ( Eline, di­li­ne, be­li­ne sahip olma) hep ön plan­da tu­tul­muş­tur.


Müzik: Yu­nan­ca bir ke­li­me olup bize ora­dan geç­miş­tir. Biz mu­si­ki ola­rak kul­la­nı­rız. Top­lu­lu­ğu­na da mu­si­ki top­lu­lu­ğu denir. Müzik, duy­gu­la­rı­mı­zı bazı müzik alet­le­riy­le güzel an­la­tım şek­li­dir. Duy­gu­la­rı­mı­zı mü­zik­le pe­kiş­ti­ri­riz. Müzik duy­gu­la­rı­mı­zı so­nu­na kadar yan­sı­tır. Özel­lik­le NO­RO­LOJİ üze­ri­ne ih­ti­sas yapan aka­de­mis­yen­ler, mü­zi­ğin insan bey­ni­nin nasıl et­ki­le­di­ği­ni, eği­ti­me mü­zi­ğin et­ki­le­ri­ni araş­tır­mış­lar ve müzik din­le­yen öğ­ren­ci­nin %17'si daha ha­tır­la­ma ka­pa­si­te­si ol­du­ğu­nu is­pat­la­mış­lar­dır. Yine ya­pı­lan araş­tır­ma­da mü­zi­ğin beyni çok hızlı ve her böl­ge­si­ni ha­re­ket et­tir­di­ği­ni is­pat­la­mış­tır. 


Müzik sos­yal bir et­kin­lik­tir. Tek ba­şı­na din­len­di­ği zaman mü­zi­ğin ya­pı­sı­na yo­ğun­la­şı­yo­ruz. Ama ka­la­ba­lık or­tam­da, duygu pay­la­şım­la­rı söz ko­nu­su olun­ca da et­ki­si­ni ar­tı­ra­bi­li­yor. En açık örnek ise müzik içe­rik­li ya­pı­lan rek­lam­lar­da ço­cuk­la­rı daha çok et­ki­le­di­ği, ço­cuk­la­rın is­tek­le­rin­den an­la­şı­lı­yor. Mü­zik­te kulak, kav­ra­ma çok önem­li. Ku­lak­la al­gı­la­nan müzik dile dö­nü­şür. Kulak müzik alet­le­ri ve söz­le­ri­ni bir bütün ola­rak kav­rar. Yeri ge­lin­ce aynı şey­le­ri ay­nıy­la kendi söy­le­me­ye baş­lar. 


Ec­da­dı­mız mü­zi­ğin insan ru­hun­da yap­tı­ğı et­ki­le­ri bi­le­rek AKIL HAS­TA­LA­RI­NI mü­zik­le te­da­vi et­miş­tir. Sul­tan II. Ba­ye­zit dö­ne­min­de akıl has­ta­la­rı­nın te­da­vi­si için Edir­ne'de Sırp­sın­dı­ğı yolu üze­rin­de bir kül­li­ye yap­tı­rıl­mış­tır. (1484) Bu kül­li­ye­de akıl has­ta­la­rı­nın te­da­vi­sin­de kul­la­nıl­mak üzere yan yana, bi­ti­şik 99 müs­ta­kil oda yap­tı­rıl­mış­tır. Bu oda­lar ses­le­rin bir­bi­ri­ne geç­me­si için künk­ler­le bir­bir­le­ri­ne bağ­lan­mış­tır. Hava sir­kü­las­yo­nu kul­la­na­rak her odaya ses ulaş­mış­tır ve her has­ta­ya bir oda ve­ri­lir. Has­ta­lar ceviz kar­yo­la­lar­da temiz çar­şaf­lar için­de ya­tar­dı. Has­ta­la­ra son de­re­ce ŞEF­KAT gös­te­ri­lir­di. Ça­lı­nan kla­sik mü­zik­ler her has­ta­nın has­ta­lı­ğı­na göre ma­kam­la­rı­na ay­rı­lır. Yani her has­ta­lı­ğın ma­ka­mı ay­rı­dır. Hasta bu müzik eği­ti­mi ile sağ­lı­ğı­na ka­vu­şur­du. Ga­ze­te ve te­le­viz­yon­lar­da "Ame­ri­ka da akıl has­ta­la­rı mü­zik­le te­da­vi edi­li­yor veya Av­ru­pa'da bir müzik grubu akıl has­ta­la­rı için kon­ser verdi." ha­be­ri bal­lan­dı­ra bal­lan­dı­ra an­la­tı­lır. Bunu oku­yup ina­nan yerli ca­hil­le­ri­mi­ze acı­mak lazım. Biz bu te­da­vi­yi 1400'lerde yap­mış­tık. Mü­zi­ğe karşı çı­kan­lar, "Bir dünya ya­rat­tım iki­mi­zin için, tan­rım beni baş­tan yarat, bal­dız­lı eniş­te­li" ahlak ve edep dışı mü­zik­le­ri baz alır­lar ki zaten bu tür mü­zik­le­ri kas­tet­mi­yo­ruz ve bizde kar­şı­yız. Yeni moda sokak or­ta­sın­da ku­ru­lan ho­par­lör­le­ri so­nu­na kadar açıp ne de­di­ği belli ol­ma­yan gü­rül­tü an­lat­tı­ğı­mız müzik de­ğil­dir. Mü­zik­te ille edeb ola­cak­tır. Zira bes­te­kar­la­rı­mı­zın ya­rı­sı ha­fız­dır. 
#Müzik #İslam
Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi
Yaşar Ekenel
Yaşar Ekenel
Bor’daki Arşivde Çöpe Gitti
30 Mayıs 2016
Menduha Tekeli
Menduha Tekeli
ÇOCUK OLMAK
14 Haziran 2021
Yorumlar (0)
Günün Anketi Tümü
Yayın politikamızdan memnun musunuz?
Yayın politikamızdan memnun musunuz?